Dziecko wysoko wrażliwe w szkole – jak je wspierać?

Wysoka wrażliwość u dzieci szkolnych może być zarówno wyzwaniem, jak i ogromną zaletą. Ważne jest jednak zrozumienie i zaakceptowanie wyjątkowej natury dziecka, a także zapewnienie mu wsparcia, by mogło rozwijać swoje mocne strony. Jak rozpoznać wysoką wrażliwość u dzieci i wspierać w nich pewność siebie? Sprawdź!

Czym jest wysoka wrażliwość u dzieci?

Wysoka wrażliwość to wrodzona cecha osobowości, która związana jest z temperamentem i specyficzną pracą neuronów. Dotyczy osób, które przetwarzają informacje oraz bodźce z otoczenia intensywniej niż inni. Mocniej odczuwają one zarówno pozytywne, jak i negatywne doświadczenia.

Dzieci wysoko wrażliwe przejawiają większą wrażliwość na różnych płaszczyznach:

• fizycznej – dziecko mocniej odczuwa zapachy, dźwięki, temperaturę;
• emocjonalnej – dziecko przejmuje nastroje innych i intensywniej przeżywa emocje;
• społecznej – dziecko nie lubi być w centrum uwagi i źle znosi nagłe zmiany.

Zwiększona wrażliwość sensoryczna sprawia, że dzieci wysoko wrażliwe intensywniej odczuwają otaczający świat. Przebywanie w hałaśliwej grupie czy chaotycznym otoczeniu szybko je wyczerpuje, dlatego potrzebują czasu na regenerację w ciszy. Mają też tendencję do głębokiej analizy sytuacji, co może opóźniać podejmowanie decyzji i powodować, że unikają ryzyka. Jednak ta wrażliwość pozwala im dostrzegać detale i niuanse, które często umykają uwadze innych, co czyni je wyjątkowo spostrzegawczymi i empatycznymi.

Dzieci wysoko wrażliwe – cechy

Dzieci wysoko wrażliwe wyróżniają się kilkoma cechami, które definiują ich sposób odbierania i reagowania na otaczający świat. Amerykańska psycholog Elaine N. Aron mówi o czterech kluczowych symptomach wysokiej wrażliwości: głębokość przetwarzania, reaktywność emocjonalną, uważność na detale i skłonność do ulegania przeciążeniu.

• głębokie przetwarzanie – oznacza, że dziecko wysoko wrażliwe ma tendencję do długiej analizy napotkanych sytuacji, często zastanawia się nad szczegółami i rozważa różne scenariusze, zanim podejmie decyzję;
• reaktywność emocjonalna – dziecko intensywnie przeżywa zarówno radość, jak i smutek. Wykazuje też dużą empatię wobec innych;
• uważność na detale – dziecko wysoko wrażliwe charakteryzuje się tym, że zwraca uwagę na szczegóły, subtelne dźwięki, dotyk czy zapach. Potrafi dostrzec drobne zmiany w tonie głosu, przelotne spojrzenia, drobne gesty;
• skłonność do ulegania przeciążeniu – ze względu na swoją wyostrzoną percepcję dzieci wysoko wrażliwe szybko męczy nadmiar bodźców, hałas lub duże grupy ludzi. To sprawia, że potrzebują więcej czasu na regenerację.

Jak wspierać wysoko wrażliwe dziecko?

Wysoka wrażliwość u dzieci może być wspierana na różne sposoby. Przede wszystkim warto zaakceptować naturę dziecka i podkreślać jego wyjątkowe cechy, takie jak empatia czy spostrzegawczość. Unikaj określeń typu „nieśmiały” czy „nadwrażliwy,” aby dziecko nie rozwijało negatywnego obrazu siebie. Zamiast tego podkreślaj jego zdolność do współodczuwania i głębokiego rozumienia innych. Ważne jest, aby rozmawiać o emocjach – wspólne nazywanie ich i akceptowanie sprawi, że dziecko będzie bardziej otwarte na przeżywanie zarówno pozytywnych, jak i trudniejszych uczuć.

Aby okazać wsparcie dla wysoko wrażliwego dziecka, nie porównuj go do innych, ponieważ każdy ma inną wrażliwość, a porównania mogą osłabić jego pewność siebie. Jednocześnie warto delikatnie zachęcać dziecko do podejmowania wyzwań, ale bez przymusu – na przykład zaproponować udział w zabawie na krótki czas, z możliwością wycofania się, gdy poczuje się przeciążone. Uregulowany tryb życia – z odpowiednią ilością snu, zdrowym odżywianiem i aktywnością fizyczną – wspiera jego emocjonalną stabilność. Pamiętaj też o zachowaniu własnego spokoju, ponieważ równowaga emocjonalna rodzica daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i pomaga mu radzić sobie z wyzwaniami.

Wysoko wrażliwy uczeń w szkole

Wysoko wrażliwe dzieci mają wiele cech, które pomagają im w nauce. Zauważają więcej detali i powiązań między zagadnieniami, co ułatwia im dojście do rozwiązania. Ta zdolność do refleksji sprawia, że mogą osiągać wysokie wyniki w zadaniach wymagających koncentracji i precyzji. Cechują się też wysoką kreatywnością i bogatą wyobraźnią. Ponadto są odpowiedzialne i sumiennie.

Jednak z drugiej strony nadmiar bodźców, takich jak hałas na korytarzu, dźwięk dzwonka, duża liczba osób, może prowadzić do przeciążenia sensorycznego. W takich sytuacjach wysoko wrażliwy uczeń może czuć się przytłoczony i wyczerpany emocjonalnie, co negatywnie wpływa na jego koncentrację i zdolność uczenia się. Wysoko wrażliwi uczniowie są też bardziej podatni na stres ze względu na trudności w radzeniu sobie z nadmiarem negatywnych emocji. Mają też mniejszą zdolność do pracy pod presją czasu.

Edukacja domowa może być idealnym rozwiązaniem dla wysoko wrażliwego ucznia, ponieważ zapewnia mu spokojne środowisko i pozwala na naukę w indywidualnym tempie. W warunkach domowych rodzic może dostosować plan dnia tak, aby dziecko miało czas na regenerację i przyswajanie wiedzy bez presji. Edukacja domowa pozwala również na tworzenie elastycznego programu nauczania, który uwzględnia zainteresowania i talenty dziecka, co sprzyja jego rozwojowi w zgodzie z naturalnymi predyspozycjami.

Jeżeli czujesz, że edukacja domowa może być dobrym rozwiązaniem dla Twojej wysoko wrażliwej pociechy, weź udział w rekrutacji do Centrum Nauczania Domowego! Od 15 lat jesteśmy pionierem w tworzeniu edukacji domowej pełnej wolności. Zapewniamy dostęp do największej i najlepszej platformy edukacyjnej, na której znajdują się interaktywne ćwiczenia zgodne z podstawą programową, a także odbywają się zajęcia z nauczycielami przedmiotowymi. Wypełnij formularz i uwolnij potencjał swojego dziecka!

Bibliografia:

• Nowicka-Pasternak K., 2023, Jak wspierać dziecko o wysokiej wrażliwości?, <https://psychoterapia.plus/dziecko-wysoko-wrazliwe/> [dostęp: 29.10.2024]
• Małe Charaktery, 2024, W jaki sposób wspierać wysoko wrażliwe dziecko?, <https://www.malecharaktery.pl/artykul/w-jaki-sposob-wspierac-wysoko-wrazliwe-dziecko> [dostęp: 29.10.2024]

wróć