Coraz częściej szukamy sposobów na efektywną naukę. Stosowane od lat metody przyswajania wiedzy w sposób pamięciowy, encyklopedyczny nie tylko nie zdają egzaminu w dzisiejszym świecie, ale wydają się niepotrzebnym zaśmiecaniem umysłu. Dużą popularnością w ostatnich latach cieszy się neurodydaktyka bazująca na nauczaniu, które jest przyjazne naszemu mózgowi, czy jak twierdzi biolog i neurodydaktyk prof. Marek Kaczmarzyk – jeszcze bardziej uczniowi.

Konferencja popularno-naukowa “Neuroefektywni, której mieliśmy przyjemność być Partnerem merytorycznym, miała właśnie na celu propagowanie wiedzy psychologicznej na temat efektywnej nauki oraz umożliwienie spotkania z praktykami. Dzięki prelekcjom uczestnicy mogli dowiedzieć się, jak uczyć się efektywnie.

Nauka spersonalizowana to nauka efektywna

Każdy uczeń jest inny, potrzebuje innego podejścia do nauki, innych narzędzi. Indywidualnej ścieżki. Dla jednego wyzwaniem będzie tempo pracy, dla innego wczesna pora rozpoczęcia lekcji. Wśród uczniów mamy osoby z obniżoną koncentracją, deficytem uwagi, nadpobudliwością ruchową.

Jeśli chcemy wspierać efektywną naukę swojego dziecka, warto dostosować metody nauki do jego potrzeb. Zastanów się, czy Twoje dziecko to wzrokowiec słuchowiec, czy może kinestetyk. Kiedy jego pamięć jest najbardziej pobudzona i przez jakie bodźce? Czy potrzebuje być w ciągłym ruchu i zdobywa wiedzę poprzez praktyczne działanie? A może najlepiej pracuje, kiedy działają na niego obrazy lub bodźce słuchowe? Jeżeli weźmiemy to wszystko pod uwagę, o wiele łatwiej będzie nam stworzyć efektywne metody przyswajania wiedzy, dopasowane do potrzeb i możliwości ucznia.

Harmonogram nauki powinien być dostosowany do tego, kiedy Twoje dziecko jest najbardziej skupione. W końcu jedni wolą uczyć się rano, z kolei inni późnym wieczorem. Umiejętność efektywnej nauki wiąże się więc z odpowiednim rozpoznaniem potrzeb swojego dziecka.

Koncentracja, pamięć i zapamiętywanie 

Pamięć w procesie uczenia zawsze była bardzo ważna. Mówimy często, że ktoś ma świetną pamięć, fotograficzną. Często zdolności ucznia utożsamiamy z dobrą pamięcią. Z drugiej strony jak to się dzieje, że zapominamy 80% z tego, czego się nauczyliśmy?

Profesor Marek Kaczmarzyk twierdzi, że pamięć jako taka i jej biologiczna funkcja, wcale nie służy do zapamiętywania. Żeby funkcjonować w rzeczywistości, musimy przetwarzać ogrom informacji, mamy je w swoim umyśle, opracowujemy je w naszych mózgach, ale te informacje nie muszą, a nawet nie powinny tam pozostać. Nasza pamięć w zasadzie służy do selekcji tego, co warto zapamiętać i pozwala nam na dostęp do tych informacji, które były dla nas użyteczne. 

Aby nauka była skuteczna, warto zachować regularność nauki. Poprzez systematyczne powtórki dziecko będzie w stanie zapamiętać więcej informacji. Nie zapominajcie też o przerwach w nauce. Pomocna może okazać się technika Pomodoro, w której po każdym 25 minutach nauki następuje 5-minutowa przerwa.

Techniki wizualizacji

Jednym ze sposobów na efektywną naukę są niewątpliwie dobre notatki. Coraz więcej mówi się o notatkach kreatywnych, graficznych, wizualnych, mapach myśli, gdzie za pomocą łączenia słów i obrazów wzbogacamy procesy myślowe i wspieramy zapamiętywanie. 

Sketchnoting to nic innego jak graficzne lub wizualne notatki. Nasz mózg lubi i łatwo przyswaja taką formę kreatywnej  mnemotechniki. Dzięki takiej formie zapisu w naszym mózgu dochodzi do stymulacji różnych obszarów, zaangażowane są emocje, dzięki czemu lepiej i trwalej zapamiętujemy to, czego się uczymy. Taka notatka jest odzwierciedleniem procesu myślowego autora  i jego intuicyjnych skojarzeń. 

Sketchnoting możemy przygotować w tradycyjny sposób – rysując na kartkach lub wykorzystać do pracy tablet graficzny, który pozwala na zapis od razu w formie elektronicznej oraz w razie potrzeby, daje możliwość szybkiej edycji. Podczas konferencji Gabriela Borowczyk – trener specjalizujący się w rozwijaniu kompetencji myślenia wizualnego, sketchnoter i facylitator graficzny, podczas warsztatów pokazywała, jak stać się mistrzem notatek wizualnych, które wspierają efektywne uczenie.

Sposoby na skuteczną i przyjemną naukę – zobacz film!

Rozwój kompetencji przyszłości

W najbliższych latach od ucznia będą wymagane tak zwane kompetencje XXI wieku, inaczej mówiąc umiejętności cyfrowe, technologiczne, innowacyjne, ale także kreatywne. Nacisk będzie położony na interpersonalną inteligencję emocjonalną, na empatię, współpracę i świadomość społeczną.

Nie wystarczy już znać fakty. Współczesny świat wymaga od nas kreatywności i umiejętności myślenia poza schematami. To właśnie nieszablonowe myślenie pozwala  lepiej przyswajać wiedzę i być gotowym na wyzwania edukacji przyszłości. 

Kolejnym wymogiem nowoczesnej edukacji jest nauka ustawiczna, polegająca na ciągłym doszkalaniu się i podnoszeniu swoich kompetencji. Oznacza to, że będziemy uczyć się przez całe życie, także jako osoby dorosłe. 

W świat twórczego, nieszablonowego myślenia, które pozwala lepiej przyswajać wiedzę i być gotowym na wyzwania XXI wieku wprowadziła podczas konferencji dr Iwona Burka, a Michał Smagała wskazał, jak dostosować metody nauki do dorosłego mózgu i jak czerpać z tego pełne korzyści.

NEUROEFEKTYWNI – Pierwsza w Polsce konferencja on-line na temat efektywnej nauki odbyła się 23 września 2023 roku. Wydarzenie miało na celu propagowanie wiedzy psychologicznej oraz umożliwienie spotkania z praktykami i skierowane było do rodziców, nauczycieli, terapeutów, edukatorów oraz  specjalistów, którzy pracują w obszarze edukacji i rozwoju poznawczego.

Bibliografia

• Marek Kaczmarzyk, Szkoła Memów, Wyd. Element, Gliwice 2018 r.
• Konferencja Neuroefektywni, https://luckymind.pl,[dostęp: 23.09.2023].
  Marek Kaczmarzyk, Jak zapamiętujemy i dlaczego zapominamy, https://www.facebook.com/watch/?v=325576901333577, [dostęp: 28.09.2018].