Dziecko z niedostosowaniem społecznym cechuje się zachowaniami i działaniami, które nie wpisują się w społecznie przyjęte normy. Taki uczeń ma specjalne potrzeby edukacyjne, a więc potrzebuje indywidualnego podejścia do jego procesu kształcenia. Czy edukacja domowa może być w takim przypadku dobrym rozwiązaniem?

Niedostosowanie społeczne – co to takiego?

Na początek zdefiniujmy, czym jest niedostosowanie społeczne. To termin wskazujący na formy zachowania dziecka, które nie są zgodne ze społecznymi wyznacznikami, ogólnie przyjętymi i akceptowanymi normami. Takie zachowania mogą skutecznie uniemożliwiać aktywną edukację, właściwą socjalizację ucznia, wpływają także na słabą realizację życiowych zadań. Mają negatywny wpływ na samo dziecko, jak i na funkcjonowanie jego otoczenia. 

Warto zauważyć, że dziecko z niedostosowaniem społecznym lub zagrożeniem niedostosowaniem społecznym może ubiegać się o orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Dokument wydawany jest przez zespół orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, rejonowo przynależnej szkole, do której dziecko jest zapisane.

Niedostosowanie społeczne a zagrożenie niedostosowaniem społecznym

Dziecko z niedostosowaniem społecznym nie uznaje autorytetów, nie przestrzega ustalonych norm i społecznych wartości i ma do nich negatywny stosunek. Popada w konflikty zarówno z rówieśnikami, jak i osobami dorosłymi (rodzice, nauczyciele, ale także przedstawiciele takich instytucji, jak policja czy staż miejska). W przypadku dziecka zagrożonego niedostosowaniem społecznym te przejawy występują, ale są mniej nasilone. 

Przejawy niedostosowania społecznego

Do najczęstszych i typowych zachowań ucznia z niedostosowaniem społecznym lub zagrożonego niedostosowaniem możemy wskazać:

  • agresywne zachowania (werbalne i niewerbalne) 
  • nieposłuszeństwo i niewykonywanie poleceń
  • popadanie w konflikty (zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi osobami) 
  • wagarowanie
  • mówienie nieprawdy
  • spożywanie używek
  • akty wandalizmu
  • pierwsze kradzieże
  • ucieczki z domu 

Zachowania te uznajemy jako niedostosowanie społeczne, jeżeli mają one charakter permanentny, zdarzają się z dużym natężeniem i często się powtarzają. Jeśli występują okazjonalnie lub na zasadzie incydentu można mówić o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym.

Dziecko z orzeczeniem w edukacji domowej – przeczytaj artykuł! 

Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to dziecko posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, czyli także uczeń z niedostosowaniem społecznym i zagrożony niedostosowaniem społecznym. Takie dziecko z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego ma wiele możliwości nauki i trybów nauczania.

Jak uczyć dziecko niedostosowane społecznie?

Kształcenie specjalne dla ucznia z niedostosowaniem społecznym może być realizowane:  

  • w szkole (oddziale) ogólnodostępnej, integracyjnej lub specjalnej
  • w szkole specjalnej w młodzieżowym ośrodku wychowawczym – w przypadku nieletnich, wobec których sąd rodzinny orzekł o umieszczeniu w tym ośrodku,
  • w szkole specjalnej w młodzieżowym ośrodku socjoterapii 
  • w specjalnym ośrodku wychowawczym 
  • w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym –  w przypadku dzieci lub uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną  z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna
  • w edukacji domowej.

Dziecko niedostosowane społecznie w edukacji domowej

Edukacja domowa może być wzięta przez rodziców pod uwagę, jako opcja kształcenia dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w tym z niedostosowaniem społecznym lub zagrożonych niedostosowaniem.

Nauczanie domowe, oparte na indywidualnym podejściu do ucznia, sprzyja jego rozwojowi. Taki tryb nauczania może dużo lepiej się sprawdzić niż szkoła stacjonarna, zarówno w sferze edukacyjnej, jak i wychowawczej. To rodzic zna swoje dziecko najlepiej, dzięki czemu może dopasować środki, metody i narzędzia do potrzeb dziecka. W nauczaniu domowym dziecko z jednej strony nie będzie narażone na wykluczenie ze strony rówieśników, z drugiej łatwiej będzie pracować nad jego trudnymi zachowaniami.

Jeżeli chcesz zapisać dziecko na edukację domową, weź udział w rekrutacji do Centrum Nauczania Domowego. Wypełnij formularz, wybierz interesującą Cię szkołę i rozpocznij naukę z Domowymi!

Źródła:

Podstawa prawna

  1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2017 poz. 1578 z późn. zm.)
  2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 poz. 1591 z późn. zm.)
  3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r., poz. 1646 z późn. zm.)
  4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2019 r., poz. 502)
  5. Charakterystyka funkcjonowania ucznia z niedostosowaniem społecznym, dr Arkadiusz Kamiński, epedagogika.pl, 8 listopada 2021
  6. Model kształcenia dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) w placówkach oświatowych ogólnodostępnych, Joanna Skibska, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 2012 r.