Dziecko z zespołem Aspergera i spektrum autyzmu w edukacji domowej – na co zwrócić uwagę?

O dostosowaniu podejścia edukacyjnego dla dzieci z zespołem Aspergera i spektrum autyzmu, edukacji domowej, indywidualnym podejściu i wsparciu dla ucznia ze szczególnymi potrzebami oraz technikach pozytywnego wzmacniania – rozmawiamy z Karoliną Łukasiewicz – psycholożką, terapeutką środowiskową, diagnostyką z Terapeutycznej Szkoły Podstawowej Chocimska w Warszawie. 

Karolina Łukasiewicz – Ukończyła studia wyższe na kierunku Psychologia ze specjalnością Psychoprofilaktyka i pomoc psychologiczna oraz psychologia sądowa i penitencjarna. Obecnie pracuje jako psycholog szkolny z dziećmi i młodzieżą ze spektrum autyzmu. Prowadzi trening umiejętności społecznych, socjoterapię oraz trening uważności. W swojej pracy stawia na relację terapeutyczną.

Często rodzice pytają, czy dziecko z zespołem Aspergera/spektrum autyzmu może korzystać z edukacji domowej. Co Pani odpowiada na takie pytania? 

Karolina Łukasiewicz: Uważam, że jak najbardziej dzieci z zespołem Aspergera i spektrum autyzmu mogą korzystać z edukacji domowej – oczywiście, jeśli jest to odpowiednio dostosowane do ich potrzeb i możliwości.

Decyzja o edukacji domowej powinna być podejmowana indywidualnie, biorąc pod uwagę potrzeby i zdolności konkretnej osoby z autyzmem. Przed podjęciem decyzji o edukacji domowej dla dziecka z zespołem Aspergera lub ze spektrum autyzmu, warto skonsultować się ze specjalistami np. psychologami szkolnymi lub terapeutami. Dzięki temu można opracować odpowiedni plan edukacyjny, który będzie najlepiej odpowiadał potrzebom i możliwościom dziecka.

Jakie korzyści może przynieść edukacja domowa dla ucznia z orzeczeniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych?

Edukacja domowa może przynieść wiele korzyści uczniom z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, ponieważ pozwala na pełną indywidualizację programu nauczania, co jest kluczowe dla uczniów z orzeczeniem o specjalnych potrzebach.

Program edukacyjny może być dostosowany do ich unikalnych umiejętności, zainteresowań i potrzeb dziecka. Dla niektórych uczniów szkolne otoczenie może być przytłaczające. W domu można stworzyć spokojniejsze i mniej rozpraszające środowisko, co może pomóc w poprawie koncentracji i efektywności nauki. W edukacji domowej mogą się skupić na nauce bez obaw o oceny, rywalizację z rówieśnikami czy inny rodzaj towarzyszącego im stresu. 

Terapeuci i rodzice mogą dostosować metodę nauczania i materiały do specjalnych potrzeb ucznia. Mogą korzystać z różnych narzędzi, technik i strategii, które najlepiej odpowiadają jego stylowi uczenia się.

W Terapeutycznej Szkole Podstawowej w Warszawie specjalizujecie się w prowadzeniu młodszych dzieci z klas 1-3, jakie potrzeby edukacyjne ma dziecko na tym poziomie kształcenia?

Obecnie w szkole prowadzimy klasy 1-4. Należy pamiętać, że każde dziecko jest inne, więc podejście do edukacji powinno być dostosowane do jego konkretnych potrzeb. Współpraca z zespołem specjalistów oraz rodzicami może pomóc w zapewnieniu odpowiedniego wsparcia i sukcesu edukacyjnego dla dzieci z zespołem Aspergera lub autyzmem. Ważne jest, aby dostosować podejście edukacyjne do indywidualnych potrzeb każdego dziecka, ponieważ stopień objawów i umiejętności może się znacznie różnić.

Jak wspieracie uczniów z zespołem Aspergera/spektrum autyzmu?

Nasza szkoła z założenia jest miejscem stworzonym z myślą o dzieciach i młodzieży w spektrum autyzmu i z zespołem Aspergera. Terapeutyczna Chocimska jest miejscem przyjaznym zarówno dla dzieci, jak i rodziców. Otaczamy czujnym okiem pedagogiczno-psychologicznym wszystkich uczniów. Dbamy o dobrostan i rozwój naszych wychowanków. Każde dziecko otaczamy indywidualną opieką i wsparciem. Zapewniamy dzieciom możliwość wszechstronnego rozwoju, komfort i bezpieczeństwo.

Każdemu dziecku zapewniamy cztery terapie indywidualne: integrację sensoryczną, logopedię, terapię pedagogiczną, zajęcia z psychologiem oraz dwie terapie grupowe: TUS i socjoterapia. Udział w imprezach i eventach szkolnych, dostęp do platformy edukacyjnej. Kadrę szkoły tworzą doświadczeni terapeuci, psychologowie i Pedagodzy. Kadra placówki pracuje pod stałą superwizją i wciąż się doskonali, by móc jak najefektywniej wspierać swoich wychowanków.

W codziennej pracy stosujecie technikę pozytywnego wzmacniania – na czym ona polega?

Uczniowie z autyzmem i zespołem Aspergera reagują pozytywnie na jasne i spójne systemy nagradzania, które pomagają wzmocnić pożądane zachowania. Staramy się wzmacniać mocne strony uczniów i wyhamowywać zachowania niepożądane.

W naszej pracy staramy się, aby technika pozytywnego wzmacniania była atrakcyjna i wartościowa z perspektywy ucznia. Stosujemy zachęty, takie jak czas na ulubioną aktywność, czy pozytywne uwagi od nauczyciela. Istotną rzeczą jest to, że nagrody powinny być dostarczane natychmiast po wystąpieniu pożądanego zachowania, aby związek między zachowaniem a nagrodą był jasny.

Na jakie wsparcie może liczyć rodzic lub opiekun dziecka z zespołem Aspergera/spektrum autyzmu, które realizuje u Was obowiązek szkolny w trybie edukacji domowej?

Rodzic dziecka z zespołem Aspergera zawsze może liczyć na rozmowę i wsparcie. Duży nacisk kładziemy na wspólne metody i dlatego zależy nam na kontakcie z rodzicami i opiekunami. Rodzice mogą uczestniczyć w spotkaniach grupy wsparcia prowadzonej przez psychologów. Mogą uzyskać wsparcie i profesjonalną pomoc. Dużą wartością jest też poznanie innych rodziców, którzy mają podobne trudności z dziećmi.

Jakie zachowanie dziecka może być niepokojące? Kiedy iść do poradni?

Niekiedy pojawiają się wątpliwości czy przebieg rozwoju dziecka przebiega prawidłowo. Czy dziecko powinno już przestać wybuchać płaczem i zacząć panować nad emocjami? Czy powinno już zacząć mówić płynnie i wyraźnie? Czy to źle, że wciąż nie potrafi skupić uwagi na zajęciach, wciąż przeszkadza i dokucza innym? Może powinno już interesować się czytaniem i pisaniem?

Jeżeli sami widzimy u naszego dziecka jakieś niepokojące objawy rozwojowe bądź szkoła wysyła nam taki pierwszy sygnał, że dziecko miewa trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji z rówieśnikami i dorosłymi, warto zasięgnąć opinii specjalisty np. psychologa szkolnego i udać się do PPP.

Do poradni mogą udać się rodzice, którzy odnotują nieprawidłowości w rozwoju ich dziecka. Szczególnie jednak warto rozważyć wizytę w takiej placówce m.in. wtedy, gdy dziecko ma opóźniony rozwój mowy, znaczne trudności w nauce, jest nadruchliwe, przejawia trudności w relacjach społecznych, zdecydowanie wolniej niż jego rówieśnicy pokonuje poszczególne etapy rozwojowe.

Do Terapeutycznej Szkoły Podstawowej Chocimska w Warszawie, jak również innych placówek, które specjalizują się w prowadzeniu dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, można zapisać się wypełniając formularz na naszej stronie.