Dzieci neuroróżnorodne – co kryje się pod tym pojęciem?

Neuroróżnorodność to temat, o którym mówi się coraz głośniej, choć wciąż budzi wiele pytań i wątpliwości. Jakie zaburzenia kryją się pod tym pojęciem? Czym charakteryzują się dzieci neuroróżnorodne? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w artykule!

Co to znaczy neuroróżnorodny?

Neuroróżnorodność to określenie obejmujące różnice w poszczególnych funkcjach mózgu oraz zachowaniach w sferach takich jak towarzyskość, utrzymanie koncentracji czy umiejętność uczenia się. Nie jest to choroba, a inny sposób myślenia i postrzegania świata.

W społeczeństwie występują zarówno osoby neurotypowe oraz neuroatypowe. Dzieci neuroatypowe mogą mieć trudności w radzeniu sobie z emocjami, rozumieniem sytuacji społecznych i komunikacją. Mogą też wykonywać powtarzalne ruchy, a także mieć problemy z nadruchliwością i impulsywnością. Zachowania te różnią się w zależności od rodzaju występującego zaburzenia.

A co to znaczy, że dziecko jest neurotypowe? Takie dzieci rozwijają się “standardowo” i nie wykazują zachowań, które mogłyby wskazywać na występowanie zaburzenia.

Jakie są rodzaje neuroróżnorodności?

Dzieci neuroróżnorodne mogą mieć różne zaburzenia neurorozwojowe o zupełnie innych objawach. Neuroróżnorodność obejmuje m.in.:

• spektrum autyzmu,
• ADHD,
• zespół Tourett’a,
• zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD),
• dysleksję rozwojową,
• zaburzenia dysocjacyjne.

Spektrum autyzmu

Neuroróżnorodność często kojarzona jest właśnie ze spektrum autyzmu, które charakteryzuje się dużą różnorodnością funkcjonowania. U każdego dziecka objawy autyzmu mogą być zupełnie inne i występować z różnym nasileniem. Dotyczą one głównie trzech sfer: komunikacji, interakcji społecznych oraz powtarzalnych zachowań. Pod pojęciem spektrum autyzmu kryje się kilka diagnoz, np. zespół Aspergera, autyzm lub autyzm atypowy.

ADHD

Wielu rodziców zastanawia się, czy ADHD to neuroróżnorodność. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca – ADHD (ang. attention deficit hyperactivity disorder) jest to zaburzenie neurorozwojowe, które ma trzy główne objawy: nadmierną ruchliwość, zaburzenia koncentracji i nadmierną impulsywność. Najczęściej ADHD występuje już od dzieciństwa, jednak może być zdiagnozowane dużo później.

Zespół Tourette’a

Zespół Tourette’a jest to zaburzenie neuropsychiatryczne, które objawia się występowaniem tików. Tiki mogą przyjmować różną formę, np. powtarzania słów, mimowolnych ruchów, mrugania czy chrząkania. Osobom z zespołem Tourette’a trudno kontrolować te czynności, jednak w sprzyjających okolicznościach są w stanie je powstrzymać.

Zaburzenia OCD

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne charakteryzują się częstym pojawianiem się natrętnych myśli (obsesje) lub czynności (kompulsje), przed którymi trudno się powstrzymać. Próba zapanowania nad tym wiąże się z napięciem i narastającym lękiem. Zaburzenia te mogą objawiać się na różny sposób: jako natrętna niepewność pomimo wielokrotnego sprawdzania (np. czy zamknęliśmy drzwi), jako impulsy natrętne (np. nieodparta chęć krzyknięcia), ruminacje (ciągłe, wielogodzinne rozmyślanie nad konkretnym tematem) czy też obsesyjne lęki (np. przed brudem). W związku z tym mogą pojawiać się natrętne zachowania, np. wielokrotne sprawdzanie, poprawianie, układanie czy zbieranie przedmiotów.

Dysleksja rozwojowa

Dysleksja rozwojowa oznacza trudności w nauce czytania i pisania (dysgrafia), pomimo prawidłowego rozwoju umysłowego dziecka. Dysleksja rozwojowa obejmuje także dysortografię, czyli trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, mimo znajomości zasad ortograficznych.

Zaburzenia dysocjacyjne

Zaburzenia dysocjacyjne to zaburzenia nerwicowe, które charakteryzują się częściowa lub całkowitą utratą prawidłowej integracji między wspomnieniami, poczuciem własnej tożsamości oraz wrażeniami i kontrolą ruchów ciała. Cechują się występowaniem wyraźnego objawu mimo braku fizycznej choroby czy dysfunkcji ciała. Dolegliwości zazwyczaj pojawiają się nagle i trwają krótko.

Dzieci neuroróżnorodne w szkole

Edukacja dzieci neuroróżnorodnych może odbywać się w szkole masowej, specjalnej lub integracyjnej. To, do jakiej placówki pójdzie dziecko, powinno być podyktowane tym, jak funkcjonuje ono na co dzień oraz czy dana szkoła jest odpowiednio dostosowana do potrzeb ucznia.

Dzieci neuroróżnorodne mogą otrzymać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które wydawane jest przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Dla takiego ucznia konieczne jest opracowanie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET). Dokument ten zawiera m.in. informacje o sposobie pracy z uczniem oraz zakresie dostosowania programu i wymagań do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz jego możliwości psychofizycznych. IPET opracowywany jest przez zespół składający się z nauczycieli i specjalistów współpracujących z dzieckiem przy konsultacji z rodzicem.

Dzieci neuroróżnorodne w edukacji domowej

Jeśli obawiasz się, że Twoje dziecko nie odnajdzie się w szkole, doskonałą alternatywą jest edukacja domowa. Dzieci neuroróżnorodne mogą być formalnie zapisane do wybranej placówki, a obowiązek szkolny realizować w domu. Takie rozwiązanie ma wiele korzyści, ponieważ pozwala na indywidualne podejście do ucznia. Tempo oraz sposób nauki są dostosowane do jego potrzeb i możliwości, dzięki czemu dziecko nie czuje presji.

Rozważasz przejście na edukację domową? W Centrum Nauczania Domowego pomożemy Ci na każdym etapie – od rekrutacji do szkoły aż do ukończenie nauki. Współpracujemy wyłącznie ze szkołami przyjaznymi tej formie edukacji, które zapewniają indywidualne podejście, wsparcie w nauczaniu domowym oraz przyjazną atmosferę podczas egzaminów. W przypadku uczniów z orzeczeniami organizują też m.in. zajęcia rewalidacyjne. Ponadto nasi uczniowie otrzymują dostęp do Internetowej Platformy Edukacyjnej, na której znajdują się interaktywne ćwiczenia, testy i webinaria z nauczycielami. Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda nauka w Centrum Nauczania Domowego!

Bibliografia

• Młode Głowy, 2023. Neuroróżnorodność, https://mlodeglowy.pl/kompendium/jestem-nauczycielem/neuroroznorodnosc-copy/ [dostęp 05.12.2023]
• GoldenOwls, 2022. Neuroróżnorodność – co oznacza?, https://goldenowls.pl/neuroroznorodnosc-co-oznacza/ [dostęp 05.12.2023]
• Bartosiewicz A., 2023. Możesz nawet nie wiedzieć, że masz neurotypowe dziecko. Czym takim jest neuroróżnorodność i co należy o niej wiedzieć? Wyjaśnia ekspert, https://strefaedukacji.pl/mozesz-nawet-nie-wiedziec-ze-masz-neurotypowe-dziecko-czym-takim-jest-neuroroznorodnosc-i-co-nalezy-o-niej-wiedziec-wyjasnia/ar/c6-16826363 [dostęp 05.12.2023]

wróć